Productiesystemen en hun grondleggers: Frank Bunker Gilbreth (1868 – 1924)
Gilbreth is wel een van meest opmerkelijkste in deze groep. Gilbreth is geboren in Fairfield (Maine) in 1868. Hij had geen formele opleiding genoten buiten de middelbare school. Zijn vader runde een ijzerhandel, maar hij stierf toen Frank slechts 3 was. Zijn familie verhuisde toen naar Boston (Massachusetts). Na de middelbare school, krijgt Gilbreth een baan als een leerling metselaar en werd vervolgens een bouwondernemer. Zo groeide hij uit naar uitvinder met diverse patenten. Daarna werd hij management ingenieur. Uiteindelijk was hij occasioneel docent aan de Purdue University.
Gilbreth was de pionier van de time motion studies. Eerst met foto’s, later door middel van filmopnames. Hierbij waren een klok en soms lampjes kenmerkend (zie Foto). Afhankelijk de gedetailleerdheid van het werk filmde hij versneld of in slow motion. Zo trachtte hij de vorm en aard van bewegingen bij taakuitvoering zo nauwkeurig mogelijk in kaart te brengen. Gilbreth kwam tot het inzicht, dat de uitvoeringstijd voor een proces bij:
– gelijke ervaring (vaardigheid),
– gelijke geschiktheid (bekwaamheid) en
– gelijke prestatielevering (inspanning),
door werkuitvoerende mensen binnen redelijke grenzen alleen
van de toegepaste methode afhangt. Zo was hij in staat om mensen ook gericht te trainen.
Een van zijn projecten was het optimaliseren van metselwerk. Hij bracht, door te kijken en te analyseren, het aantal bewegingen van 18 terug naar 5. Hiermee verhoogde hij de metselsnelheid van 175 naar 350 stenen per uur!
Om een indruk van zijn werk te krijgen zie: www.archive.org/details/OriginalFilm
Volgens zijn theorie, kunnen alle menselijke bewegingen tot 17 basisbewegingselementen (Therbligs) worden onderverdeeld. Om de optimale werkwijze te bepalen, elimineerde hij elke Therblig die niet de voortgang van het werk diende. Hij wordt daarom beschouwd als de basislegger van de systemen en vooraf bepaalde tijd. Zoals Methods-Time Measurement en WorkFactor. Therblig is de inverse van Gilbreth, waarbij de ”th” wordt beschouwd als een letter.
Het gezin Gilbreth
Dat Gilbreth een markant figuur was blijkt wel uit het boek “Cheaper by the Dozen”, dat werd geschreven door twee van zijn kinderen. Het aan te bevelen boek is ook in het Nederlands vertaald, en uitgegeven onder de titel “Goedkoper per Dozijn”. Het is een zeer amusant boek over het hele gezin, dat bestond uit twaalf kinderen. Kinderen die ook een grote rol speelden als proefpersonen voor de verbeterdrift van hun vader.
Gilbreth’s vrouw, Lillian Evelyn Gilbreth, was een gepromoveerde Organisatie Psychologe. Zij heeft altijd intensief met Gilbreth samengewerkt. Opmerkelijke situaties die thuis plaatsvonden zijn er volop. Zo kwam Gilbreth op een ochtend met een bebloed gezicht beneden. Zodat zijn kinderen vroegen “wat hebt u gedaan?”. Had hij zich met twee scheermesjes geschoren. Werken met twee handen geeft namelijk bij montage activiteiten meer output dan met een hand. Alleen met scheren was dit niet zo’n goed idee. Zelfs zijn eigen blinde darm verwijderen wilde hij laten filmen. Want, ongetwijfeld waren daar ook verbeteringen mogelijk. Helaas voor hem was de filmer door alle consternatie vergeten een filmrol in de camera te doen.
Ook liet hij zijn vrouw met de stopwatch meten wat sneller is: een vest van boven naar beneden of van beneden naar boven dichtknopen. Het was goed dat Gilbreth in 1904 met haar getrouwd is. Hij was een enorme chaoot met allerlei wilde verbeter ideeën. Zij wist daarin orde te scheppen en dit uit te werken. Nadat Frank Gilbreth stierf door een hartaanval, zette zij met het werk succesvol voort en nam zo de rol als kostwinner over. Wel publiceerde zij aanvankelijk onder de naam van haar overleden man, aangezien haar tijdgenoten een vrouw in een typisch mannenberoep niet serieus namen.
Litteratuur
Klein Nagelvoort, Drs. R.M., Organisatie en management, 1975
MTM Institut Zeuthen
Wikipedia
www.archive.org